بررسی درجه توسعه یافتگی استان های غرب ایران طی برنامه های توسعه اقتصادی- اجتماعی اول تا چهارم

یکی از مهم ترین موضوعات، در طرح ریزی یک نظام برنامه ریزی اقتصادی اجتماعی، موضوع توسعه متوازن است که می تواند در قالب توسعه متعادل مناطق مختلف مطرح شود. برنامه ریزان و سیاست گذاران، به منظور کاهش نابابری ها و تخصیص بهینه منابع مالی و فیزیکی بین مناطق مختلف و نیز توسعه همه جانبه و متوازن، شناخت جایگاه هر منطقه نسبت به مناطق دیگر را لازم و ضروری می دانند. از این رو، این مطالعه، به بررسی درجه توسعه یافتگی استان های غرب ایران و شدت نابرابری (دوگانگی) بین آنها طی برنامه های اول تا چهارم توسعه (مقاطع زمانی 1368، 1373، 1379، 1383 و 1388)، پرداخته است. این کار در دو حالت کلی و بخشی با استفاده از 96 شاخص اقتصادی اجتماعی و با بکارگیری دو روش تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی انجام شده است. نتایج نشان داد که 80 درصد استان های مورد مطالعه، در سال 1388 از درجه توسعه یافتگی بهتری نسبت به سال 1368 برخوردار بوده اند. شدت نابرابری (دوگانگی) بین استان ها طی دوره مورد بررسی، به میزان 23 درصد افزایش یافته است. به طوری که نابرابری بین استان ها، در بخش آموزش و فرهنگ به میزان 76 درصد و کشاورزی به میزان 46 درصد افزایش یافته و در بخش های خدمات رفاهی و زیربنایی به میزان 16 درصد، صنعت و معدن به میزان 8 درصد و بهداشت و درمان به میزان 5 درصد، کاهش یافته است.